Stanowisko Zarządu Głównego ZNP
17 września 2013
STANOWISKO ZWIĄZKU NAUCZCYIELSTWA POLSKIEGO W SPRAWIE PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY – KARTA NAUCZYCIELA ORAZ NIEKTÓRYCH INNYCH USTAW
Związek Nauczycielstwa Polskiego uważa, że podobnie jak przedstawione w marcu 2013 r. założenia zmian w ustawie Karta Nauczyciela, tak i przedłożone w obecnym projekcie ustawy konkretne zmiany legislacyjne nie zostały podporządkowane deklarowanym przez projektodawców celom projakościowym, motywowane są natomiast głównie względami ekonomicznymi.
Zmiany te nie zapewnią polskiemu systemowi oświaty właściwych standardów jakościowych niezbędnych do efektywnego kształcenia młodego pokolenia.
Próba ich wdrożenia zdestabilizuje natomiast zawód nauczyciela i przyczyni się do istotnego obniżenia jego społecznej rangi.
Związek Nauczycielstwa Polskiego zgłasza następujące uwagi do rozwiązań zawartych w projekcie:
Zastąpienie średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego wskaźnikami kalkulacyjnymi środków ogółem przeznaczonych na wynagrodzenia nauczycieli oraz zmiana sposobu rozliczania środków wydatkowanych na wynagrodzenia nauczycieli (art. 1 pkt 12 lit. b-e, pkt 13, 14, pkt 19, pkt 31 lit. b i d oraz art. 9 projektu ustawy)
W art. 30 ust. 3 KN MEN dokonało gruntownej zmiany zapisu, polegającej na odejściu od idei zagwarantowania stawek średniego wynagrodzenia na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, na rzecz ustalenia reguły wydatkowej:
- określenia maksymalnych wydatków JST na wynagrodzenia nauczycieli,
- umożliwienia nieosiągania stawek średniego wynagrodzenia na danym stopniu awansu zawodowego bez konieczności wypłaty dodatku,
- proponowane zmiany nie gwarantują wzrostu osiągania średnich stawek wynagrodzenia zasadniczego we wszystkich stopni awansu zawodowego..
Związek Nauczycielstwa Polskiego jest za zachowaniem treści art. 30 ust. 3, ust. 6 i ust. 7 KN w dotychczasowym brzmieniu. Zdaniem Związku, nie ma uzasadnienia dla wprowadzenia tak daleko idącej zmiany w systemie wynagradzania nauczycieli.
ZNP do projektu nowelizacji art. 30a KN (dodatek uzupełniający byłby wypłacany dopiero w sytuacji nieosiągnięcia średniej wartości wynagrodzeń łącznie na wszystkich stopniach awansu zawodowego) nie wnosi uwag, pod warunkiem zmiany dotychczasowego sposobu dokonywania analizy średnich wynagrodzeń poprzez niewliczanie godzin ponadwymiarowych do średnich, a także wprowadzenia obowiązku ustalania analizy średnich wynagrodzeń w szkołach rządowych, jak również uregulowania obowiązku corocznej kontroli przez regionalne izby obrachunkowe sprawozdania dotyczącego analizy średnich wynagrodzeń.
ZNP występuje o zmianę zasad dokonywania analizy osiągania średnich wynagrodzeń w zakresie zaliczania wynagrodzenia z tytułu godzin ponadwymiarowych, poprzez wprowadzenie obowiązku przeliczania ich na pełne etaty.
Nowelizacja art. 30a stwarza jednocześnie możliwość usunięcia wady prawnej, polegającej na nierównym traktowaniu organów prowadzących szkoły będących jednostkami samorządu terytorialnego i organów prowadzących będących organami administracji rządowej.
W treści nowelizacji należy wprowadzić również wyraźny obowiązek corocznej kontroli przez regionalne izby obrachunkowe sprawozdania przedkładanego przez organy prowadzące szkoły będące jednostkami samorządu terytorialnego.
Nie jest to wprawdzie przedmiotem przedmiotowej nowelizacji, ale istnieje pilna potrzeba uregulowania kwestii ustalenia wynagrodzenia z tytułu godzin ponadwymiarowych w tygodniach pracy, w których przypada dzień wolny od pracy.
Ujednolicenie wysokości tzw. dodatku wiejskiego i uwzględnienie go w rozliczaniu środków wydatkowanych na wynagrodzenia nauczycieli (art. 1 pkt 12 lit. a i pkt 20 lit. b projektu ustawy)
Do chwili obecnej dodatek wiejski miał charakter socjalny i stanowił 10% wynagrodzenia zasadniczego.
Obecnie staje się składnikiem wynagrodzenia i wysokość jest stała kwotowo
Zdaniem Związku, dodatek wiejski nie powinien być zaliczany do składników wynagrodzenia nauczycieli, ponieważ wpłynie na zmniejszenie procentowego udziału pozostałych składników wynagrodzenia w średnim wynagrodzeniu nauczycieli. W naszej opinii projektowana zmiana ma charakter oszczędnościowy.
Zniesienie niektórych uprawnień socjalnych nauczycieli nieadekwatnych do współczesnych realiów społeczno – gospodarczych (art. 1 pkt 11, pkt 20 lit. a i c, pkt 21 – 23, pkt 47 i pkt 49 oraz art. 2, art. 5, art. 12 – 14 projektu ustawy) ponieważ „utraciły swój pierwotny cel lub też zostały objęte innymi narzędziami polityki socjalnej państwa, dostępnymi dla wszystkich obywateli .”
ZNP, szanując zróżnicowanie opinii środowiska, musi uznać zmieniające się realia społeczno-ekonomiczne i zachodzące w kraju zmiany cywilizacyjne. Jednak nie możemy zgodzić się na likwidację zasiłku na zagospodarowanie, gdyż uderzy to w młodych nauczycieli rozpoczynających pracę w szkole.
Doprecyzowanie zasad przeznaczania środków wyodrębnianych przez organy prowadzące na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli (art. 1 pkt 31 lit. a, c i e oraz art. 15 projektu ustawy).
Związek Nauczycielstwa Polskiego za uzasadnione z punktu widzenia jakości pracy szkoły uznaje określenie zakresów doskonalenia zawodowego, na które przeznaczane będą środki finansowe wyodrębnione w budżetach organów prowadzących szkoły na podstawie art. 70a ust. 1 KN.
Określenie wymiaru i terminu udzielenia nauczycielom urlopu wypoczynkowego w sposób umożliwiający lepszą organizację pracy szkoły i wykonywanie jej zadań statutowych (art. 1 pkt 24 – 28 i pkt 49 oraz art. 11 projektu ustawy).
O ile można się zgodzić z samą ideą uporządkowania regulacji dotyczących urlopów wypoczynkowych nauczycieli – zwłaszcza w przypadku nauczycieli zatrudnionych w różnych typach placówek – o tyle zastrzeżenia budzą pozostałe propozycje zawarte w projekcie.
Wiele wątpliwości wywołuje wymiar urlopu wypoczynkowego określony precyzyjnie na 47 dni roboczych w placówkach:
- Co nauczyciel będzie robił, gdy nie będzie w szkole uczniów,
- Ile szkoleń, posiedzeń rad pedagogicznych zorganizuje pracodawca w okresie ferii,
- Jakie zadania statutowe mogą być wypełniane w czasie ferii, gdy nie ma uczniów, zwłaszcza w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych
- Należałoby również określić, jaki wymiar czasu pracy będzie brany pod uwagę przy rozliczaniu w okresach, gdy nie ma zajęć w szkołach: 40-godzinny czy pensum obowiązujące nauczyciela?
- Niezrozumiała jest propozycja skrócenia z 28 dni (tj. z czterech tygodni) do 14 dni kalendarzowych prawa do nieprzerwanego wypoczynku nauczycieli zatrudnionych w placówkach tzw. Nieferyjnych
- Nie ma racjonalnego uzasadnienia odebranie prawa nauczycielom do urlopu „na żądanie”,
- Zdziwienie budzi również określenie prawa do nieprzerwanego wypoczynku w wymiarze co najmniej 14 dni kalendarzowych dla nauczyciela będącego dyrektorem szkoły. Przeniesienie w przypadku dyrektora 33 dni urlopu na czas nauki w szkole budzi poważne wątpliwości, czy projektodawca nadal jest zainteresowany realizacją podstawy programowej. Naszym zdaniem w obu przypadkach (nauczyciela – dyrektora i nauczyciela zatrudnionego w placówce nieferyjnej) prawo do nieprzerwanego wypoczynku powinno być określone na poziomie 28 dni.
- Wciąż niejasne jest też, jak należy rozumieć zasadę, że nauczyciel stażysta ma prawo do urlopu w wymiarze 30 dni, udzielanego proporcjonalnie do okresu zatrudnienia w danym roku
- Nie do końca jasne i uzasadnione wydają się również przepisy dotyczące tworzenia planów urlopów w placówkach feryjnych. Skoro nauczyciele mogą korzystać z urlopu tylko w dniach wolnych od zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, to tworzenie planu urlopów wydaje się bezcelowe, bo dla organizacji pracy w szkole nie ma znaczenia, ilu nauczycieli będzie w danym dniu wakacji w szkole.
ZNP negatywnie opiniuje proponowane zmiany, gdyż wbrew założeniom nie usprawnią one pracy szkoły, a wręcz przeciwnie – wprowadzą zamieszanie organizacyjne. Propozycje MEN nie są poparte analizą sytuacji w szkołach różnego typu i rodzaju oraz świadczą o braku rzeczywistej wiedzy na ten temat.
Doprecyzowanie celu przeznaczenia urlopu dla poratowania zdrowia, zmiana kryteriów jego przyznawania, wymiaru oraz zmiany w zakresie orzekania (art. 1 pkt 32 i 33 oraz art. 16 – 18 projektu ustawy)
Wprowadzenie zasady, że pierwszy urlop dla poratowania zdrowia nauczyciel może uzyskać po 20 latach przepracowanych „nieprzerwanie” w szkole jest absurdalny i nie do przyjęcia ponieważ:
- typowe dla zawodu nauczycielskiego zmiany w narządzie głosu rozwijają się znacznie wcześniej i uzasadnione jest jego obniżenie do 10 lat, kiedy profilaktyka ma jeszcze rzeczywisty sens,
- wcześniej występujące choroby zawodowe wymuszą częste i długotrwałe zwolnienia lekarskie w całej grupie zawodowej narażając państwo na zdecydowanie wyższe koszty finansowe,
- nie będzie już mowy o profilaktyce, skoro nawet z leczenia sanatoryjnego nauczyciel nie będzie miał szans skorzystać wcześniej niż po 20 latach pracy,
- wątpliwości budzi też sformułowanie „po przepracowaniu nieprzerwanie 20 lat” – nie jest jasne ,
- 5. całkowicie niejasne są sformułowania „doprecyzowujące” przeznaczenie urlopu: leczenie chorób prowadzących do choroby zawodowej, leczenie chorób powstałych w wyniku czynników środowiska pracy lub sposobu wykonywania pracy; wątpliwości budzi stosowanie tych przepisów w praktyce,
Reasumując, propozycje dotyczące wymiaru, kryteriów przyznawania i celów urlopu dla poratowania zdrowia są dla ZNP całkowicie nie do przyjęcia, zwłaszcza w kontekście zmian w uprawnieniach emerytalnych, w myśl których nauczyciel, pracując do sześćdziesiątego siódmego roku życia, powinien zachować odpowiednią kondycję psychofizyczną nie przez dwadzieścia czy dwadzieścia pięć, lecz przez ponad czterdzieści lat.
Pozytywnie można ocenić jedynie propozycje dotyczące trybu orzekania o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia z zastrzeżeniem, że dyrektor będzie zobligowany do wydania skierowania w ciągu 7 dni od dnia złożenia przez nauczyciela wniosku w tej sprawie. Pozwoli to uniknąć konfliktów w sytuacji, gdy dyrektor będzie zwlekał z wydaniem skierowania.
Rozszerzenie zakresu rejestrowania zajęć i czynności realizowanych przez nauczycieli (art. 1 pkt 18 projektu ustawy).
Katalog wszystkich obowiązków zawodowych nauczyciela, ze względu na swoją specyfikę i różnorodność, a także określone warunki wykonywania pracy, nie podlega pełnej ewidencji i rozliczeniu.
W ramach ustawowego czasu pracy, który zgodnie z zapisami ustawy wynosi 40 godzin tygodniowo, nauczyciel odbywa obowiązkowe i pozaobowiązkowe zajęcia z uczniami, spotyka się z rodzicami, uczestniczy w posiedzeniach rady pedagogicznej, bierze udział w różnych formach doskonalenia zawodowego, nadzoruje część pisemną egzaminów zewnętrznych odbywających się w szkole, realizuje pozostałe zadania statutowe szkoły (opieka nad uczniami w czasie wycieczek, przygotowywanie uroczystości szkolnych itp.), a także sprawdza prace pisemne uczniów i przygotowuje się do zajęć.
Wyniki badania czasu pracy nauczyciela zrealizowane przez Instytut Badań Edukacyjnych a ogłoszone w maju 2013r., jednoznacznie wykazały, że polscy nauczyciele pracują znacznie dłużej niż powszechnie sądzono (około 47 godz. tygodniowo).
Związek Nauczycielstwa Polskiego opowiada się przeciw nakładaniu na nauczycieli biurokratycznego obowiązku rejestrowania realizowanych zajęć i czynności innych niż zajęcia prowadzone bezpośrednio z uczniami ponieważ:
- nie znajduje to uzasadnienia ani w jakości, ani też w efektywności pracy szkoły,
- nie obejmuje wszystkich nauczycielskich zajęć i czynności, czyli nie służy rozliczeniu i kalkulacji łącznego czasu pracy nauczyciela.
Zdaniem ZNP, bardziej pożądaną zmianą byłaby nowelizacja art. 42 ust. 2 pkt 2 doprecyzowująca zasady przydzielania i rodzaj zajęć możliwych do realizacji w ramach tzw. godzin karcianych, która uniemożliwiłaby np. zastępowanie tymi godzinami pracy etatowych nauczycieli świetlic szkolnych.
Zwiększenie roli rodziców uczniów poprzez włączenie przedstawicieli rodziców do procedury dokonywania oceny pracy nauczycieli oraz zwiększenie ich udziału w postępowaniu o nadanie nauczycielowi stopnia awansu zawodowego (art. 1 pkt 2 i pkt 8 lit. d oraz art. 7 i art. 8 projektu ustawy)
Związek Nauczycielstwa Polskiego negatywnie ocenia propozycję udziału członka rady rodziców w postępowaniu awansowym nauczyciela, ponieważ:
- postępowanie to – prowadzone w oparciu o ściśle określone kryteria – ma charakter stricte profesjonalny,
- 2. nadzorowanie awansu wymaga fachowych kwalifikacji pedagogicznych i dydaktycznych.
Organ właściwy do nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego i zmiany w procedurze awansu zawodowego (art. 1 pkt 4-6,8,9 i 49 oraz art. 8 projektu ustawy)
W opinii Związku Nauczycielstwa Polskiego, system awansu zawodowego należy modyfikować ze szczególną rozwagą, jakość wprowadzanych zmian w tym obszarze ma bowiem niezwykle istotny wpływ na stabilizację zawodową i prestiż społeczny zawodu nauczyciela.
Kariery zawodowej nauczyciela nie można uzależniać od możliwości finansowych samorządu i oceny jego pracy przez osoby nieposiadające odpowiedniego przygotowania merytorycznego.
Wprowadzanie zmian do procedury jedynie w oparciu o dążenie do zmiany organu nadającego stopień, podważa jego sens i sprowadza awans zawodowy nauczyciela do czynności administracyjnych.
Związek zdecydowanie negatywnie opiniuje proponowane w projekcie nowelizacji regulacje dotyczące niżej wymienionych kwestii, w tym między innymi zmian o charakterze kompetencyjnym i nadzorczym w procedurze awansu zawodowego nauczycieli.
Za nieuzasadnione uznajemy również zmiany projektowane w składach komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych, polegające na zmniejszeniu liczby ekspertów uczestniczących w pracach tych komisji.
Stworzenie skróconej ścieżki awansu zawodowego dla nauczycieli posiadających staż pracy w innych formach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego lub osoby fizyczne (art. 1 pkt 3, pkt 6 lit. c oraz pkt. 7 projektu ustawy)
Związek Nauczycielstwa Polskiego negatywnie opiniuje propozycje stworzenia skróconej ścieżki awansu zawodowego dla nauczyciela kontraktowego, legitymującego się co najmniej pięcioletnim okresem prowadzenia zajęć w innej formie wychowania przedszkolnego, prowadzonej przez osobę fizyczną lub prawną niebędącą JST, w celu uzyskania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego, bez obowiązku odbywania stażu trwającego 2 lata i 9 miesięcy.
Ułatwienie finansowania zajęć realizowanych przez nauczycieli w ramach projektów i programów finansowanych z udziałem środków europejskich (art.1 pkt 12 lit. f i pkt 17 oraz art.3 i art. 6 projektu ustawy)
W art. 30 ust. 10b KN wprowadzono możliwość zwiększania wynagrodzeń nauczycielskich ze środków unijnych. Do treści pragmatyki nauczycielskiej wprowadzono art. 35a KN. Określa on wynagrodzenie nauczycieli realizujących dodatkowe zajęcia finansowane ze środków unijnych – na poziomie wynagrodzenia jak za godziny ponadwymiarowe. Zajęcia te nie są wliczane do pensum ani do kwoty, o której mowa w art. 30 ust. 3 KN, zaś ich przydział następuje za zgodą nauczyciela. Na tej podstawie pojawia się dodatkowa kategoria zajęć, niewymieniona w treści art. 42 ust. 2 KN, a więc w zasadzie nowy obowiązek po stronie nauczyciela.
Istnieje wątpliwość prawna co do przyjętego rozwiązania. Beneficjentami projektów unijnych nie są szkoły, lecz organy prowadzące. Podwykonawcy projektu wyłaniani są w drodze przetargów i są to najczęściej firmy zewnętrzne. Jeżeli szkoła – jako podmiot, nie realizuje projektu unijnego, powstaje uzasadniona wątpliwość prawna dotycząca podstawy zlecenia nauczycielom przez dyrektora szkoły pracy przy takim projekcie oraz wypłaty z tego tytułu wynagrodzenia. W chwili obecnej nauczyciele wykonujący pracę przy projektach unijnych otrzymują wynagrodzenie z tytułu umów cywilnoprawnych. Taka forma ustalenia źródła zobowiązania, a także wskazania tytułu do wynagrodzenia lepiej oddaje charakter pracy przy projektach unijnych, jako zadań wykraczających poza zadania statutowe szkoły. Jednakże uznać także należy, że projektowana zmiana z pewnym zakresie ujednolici i uporządkuje kwestie wynagradzania nauczycieli za pracę przy projektach unijnych – tam, gdzie praca nauczycieli jest bezprawnie wykorzystywana przez podmioty zewnętrzne lub organy prowadzące szkoły. Na podstawie projektowanej treści art. 5b i art. 7e ustawy o systemie oświaty, wprowadzono odrębną kategorię nauczycieli, którzy mają realizować zajęcia finansowane w ramach programów unijnych. Ustawa wyraźnie określa tę grupę mianem „nauczycieli”, zatem dubluje pojęcie wyrażone w Karcie Nauczyciela, mimo że expressis verbis wyłącza ją spod działania tejże ustawy. Stanowi to wyłom w dotychczasowych regulacjach ustawy o systemie oświaty, która odnosiła się jedynie do kwestii zatrudniania w szkołach osób niebędących nauczycielami, posiadających przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć (art. 7 ust. 1a i 1b u.s.o.). Nauczyciele wskazani w treści art. 5b i art. 7e u.s.o. w zakresie praw i obowiązków zostali wyłączeni spod działania Karty Nauczyciela. Jednocześnie zostali oni zobowiązani do posiadania kwalifikacji określonych pragmatyką nauczycielską.
Związek Nauczycielstwa Polskiego stanowczo odrzuca propozycję wprowadzenia do systemu prawnego kategorii nauczycieli, którzy nie są zatrudniani na podstawie Karty Nauczyciela..
Ponadto projekt nowelizacji w omawianej części zawiera rozwiązania legislacyjne, które będą prowadzić do trudności w ustalaniu wysokości wynagrodzenia, a z całą pewnością do jego znacznego zaniżenia w porównaniu do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 35 ust. 3 KN. Zgodnie z treścią art. 7e ust. 2 u.s.o. nauczycieli tych zatrudnia się na podstawie Kodeksu pracy, z tym że wynagrodzenie za pracę ma być ustalane w oparciu o normę art. 35 ust. 3 KN. Z normy tej wynika, że wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy. Stawka osobistego zaszeregowania to iloraz stawki wynagrodzenia zasadniczego dla danego stopnia awansu zawodowego, ustalonej w rozporządzeniu płacowym, w odniesieniu do obowiązkowego wymiaru zajęć. Problem w tym, że nauczyciel zatrudniony na podstawie art. 7e u.s.o. nie posiada stopnia awansu zawodowego, który umożliwiałby wskazanie pozycji wynagrodzenia w tabeli płac. Jednocześnie wynagrodzenie tychże nauczycieli będzie wynosiło jedynie tyle, ile strony określą w umowie o pracę. Nowelizacja nie wskazuje bowiem, że dla celów płacowych nauczyciele ci mają być traktowani jak nauczyciele dyplomowani, analogicznie do regulacji art. 7 ust. 1b u.s.o. Czas pracy nauczycieli (jak i pozostałe warunki zatrudnienia), o których mowa w art. 7e u.s.o., regulowany jest na podstawie Kodeksu pracy. Oznacza to, że obowiązkowe pensum zajęć – w ich przypadku – wynosić będzie 40 godzin tygodniowo (jak i 8 godzin dziennie). Stawka zaszeregowania płacowego nauczycieli stanowić będzie kwotę określoną w umowie. Zatem dla celów obliczenia wynagrodzenia, o którym mowa w art. 35 ust. 3 KN, tę umowną stawkę zaszeregowania trzeba będzie odnieść do 40-godzinnego wymiaru czasu pracy. W praktyce doprowadzi to do znacznego ograniczenia wysokość wynagrodzenia, które będzie o wiele niższe od wynagrodzenia z tytułu godzin ponadwymiarowych nauczyciela objętego Kartą Nauczyciela.
Uregulowanie na poziomie ustawy zasadniczych kwestii dotyczących postępowania dyscyplinarnego nauczycieli, zmiany zmierzające do usprawnienia tego postępowania oraz wprowadzenie centralnego rejestru orzeczeń dyscyplinarnych (art. 1 pkt 34 – 46 oraz art. 10, art. 19 i art. 20 projektu ustawy)
Związek Nauczycielstwa Polskiego wyraża stanowczy sprzeciw wobec propozycji usytuowania komisji dyscyplinarnych przy jednostkach samorządu terytorialnego. Dla wprowadzenia rozwiązania polegającego na przekazaniu kompetencji należących dotychczas do wojewody i kuratora oświaty jednostkom samorządu terytorialnego brak jest uzasadnienia prawnego i celowościowego, nie przemawiają za tym także żadne usprawiedliwione cele o charakterze pragmatycznym.
Ograniczenie stosowania przepisów ustawy – Karta Nauczyciela w stosunku do nauczycieli zatrudnionych w publicznych placówkach doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym prowadzonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania (art. 1 pkt 1, pkt 16 i pkt 47 oraz art. 21 projektu ustawy)
Związek Nauczycielstwa Polskiego nie widzi uzasadnienia dla ograniczenia stosowania przepisów ustawy – Karta Nauczyciela wobec pracowników publicznych placówek doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym prowadzonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. W uzasadnieniu do projektu nowelizacji czytamy, że proponowana zmiana ma na celu usprawnienie realizacji zadań przez te placówki. Jesteśmy całkowicie przekonani, że usprawnienie funkcjonowania placówek prowadzonych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej będzie możliwe bez konieczności ograniczania uprawnień pracowniczych.
Na etapie konsultowania projektu założeń do zmian w ustawie Karta Nauczyciela, Związek Nauczycielstwa Polskiego apelował o rozwiązania systemowe, które wzmocniłyby prestiż zawodu nauczyciela i zapewniły nauczycielom tak potrzebną stabilizację na ich stanowiskach pracy. Wzywaliśmy do ponownego przemyślenia poszczególnych rozwiązań systemowych. Niestety, apel ten został zlekceważony.
Ubolewamy, że zabrakło reakcji ze strony centralnych organów władzy publicznej na deklarowaną przez ZNP gotowość do dialogu i konstruktywnej współpracy, której dowodem był opracowany przez Związek Pakt dla edukacji. Przedłożony projekt ustawy nie różni się znacząco od krytycznie ocenianych przez środowisko założeń.
Związek Nauczycielstwa Polskiego negatywnie opiniuje ten projekt, służący przede wszystkim zmniejszeniu kosztów prowadzenia szkół objętych regulacjami Karty Nauczyciela, dalszemu ograniczeniu kompetencji organów nadzoru pedagogicznego oraz podporządkowaniu nauczycieli jednostkom samorządu terytorialnego. Propozycje zmian w Karcie Nauczyciela spotkały się z głęboką dezaprobatą środowiska nauczycielskiego.
(pełny tekst Stanowiska ZG ZNP w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela na stronie www.znp.edu.pl)
List otwarty do
Prezydenta Miasta Rybnika
Przewodniczącego Rady Miasta Rybnika
Radnych Miasta Rybnika.
W związku z trwającymi pracami nad budżetem miasta na rok 2014 Zarząd Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego Rybniku w imieniu całej społeczności oświatowej zwraca się z wnioskiem o zaplanowanie w projekcie budżetu miasta na rok 2014 środków przeznaczonych na:
– waloryzację płac pracowników administracji i obsługi,
– uruchomienie specjalnego funduszu na doskonalenie zawodowe pracowników administracji
i obsługi.
Kolejny raz pragniemy zwrócić Państwa uwagę na problemy pracowników administracji i obsługi placówek oświatowych w naszym mieście.
Pracownicy administracji i obsługi od pięciu lat nie otrzymali żadnej podwyżki, a od 2009 roku otrzymują tylko dodatki wyrównawcze wynikające z regulacji najniższej płacy minimalnej w kraju.
Praktyka unikania podwyżek przy stałym podnoszeniu płacy minimalnej w konsekwencji doprowadziła do stworzenia antymotywacyjnego systemu wynagradzania o czym Związek Nauczycielstwa Polskiego wielokrotnie wskazywał w kolejnych pismach .
Słabość obecnego systemu płacowego polega na:
- zacieraniu różnicy w płacy zasadniczej pomiędzy pracownikiem rozpoczynającym pracę, a mającym 30 letni staż pracy (przyjęty do pracy w 2013 r. otrzyma 1600 zł brutto, a pracownik z 30 –letnim stażem – 1680 zł); około 50% pracowników obsługi po 20 latach pracy zarabia tylko o 60 zł więcej niż pracownicy tej samej grupy przyjęci aktualnie do pracy ( bez wysługi lat);
- spłaszczeniu wynagrodzeń doprowadzających do całkowitego zacierania się różnic w płacy zasadniczej zarówno w strukturze poziomej ( np. szefowa kuchni, pomoc kuchenna) jak i w strukturze pionowej ( obsługa – sekretarz szkoły);
- malejącej różnicy pomiędzy płacą pracownika obsługi, którego zakres obowiązków wiąże się z mniejszą odpowiedzialnością, a pracownika administracji (o wyższych kwalifikacjach zawodowych), którego zakres odpowiedzialności jest znacznie szerszy;
- rosnącej liczbie pracowników, którym wypłaca się wyrównanie do najniższej pensji (w styczniu 2013 roku otrzymywało je 25% wszystkich pracowników, a od stycznia 2014 będzie to ponad 60%);
- niskim poziomie funduszu premiowego ( 2% z wynagrodzenia zasadniczego), który wypłacany kwartalnie w wysokości 15-26 zł brutto nie stwarza motywacji do lepszej pracy;
- wchłanianiu przez dodatek wyrównawczy przyznawanych pracownikom premii i nagród;
- nierównym traktowaniu pracowników samorządowych; przykładowo dodatki funkcyjne w oświacie określane są kwotowo ( i nie rosną od kilku lat), a dla pracowników Urzędu Miasta – procentowo;
- nieuzasadnionym sposobie różnicowania samorządowych pracowników obsługi zatrudnionych w Urzędzie Miasta oraz w placówkach oświatowych ( III i I grupa zaszeregowania).
Szanowni Państwo.
Powszechnym zjawiskiem jest zwiększanie zakresu obowiązków przy niezwiększających się zarobkach. Czasami zmniejsza się zatrudnienie wbrew przyjętym standardom. Ogranicza się np. liczbę pracowników kuchni (obsługi) na rzecz wzrostu liczby pracowników administracji.
Płaca zasadnicza większości pracowników jest w dolnych granicach widełek przewidzianych w tabeli Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy.
Pracownicy podnoszą wiele uwag krytycznych na temat systemu premiowania pracowników administracji i obsługi, regulaminu nagród, atmosfery w pracy, pogarszanej przez wiele decyzji podejmowanych na szczeblu samorządowym, jak i przez dyrektorów niektórych placówek oświatowych (rozszerzanie do granic niewykonalności zakresu obowiązków pracowników, likwidacja dodatku kasjerskiego, gdy kasa nadal jest prowadzona, stereotypowe traktowanie niektórych stanowisk pracy, podczas gdy aktualne wymogi zmieniają całkowicie ich charakter, np.: intendent nie jest już tylko „zakupowym”, ale również dietetykiem i specjalistą od małej księgowości).
Wraz z rosnącymi zadaniami, sprawozdawczością oraz postępującą biurokracją nie zwiększa się liczba etatów, a wypracowane przed kilku laty standardy w zatrudnieniu wymagają weryfikacji i modyfikacji, zwłaszcza w placówkach przedszkolnych: dotyczy to przede wszystkim stanowisk: intendenta , kucharki, woźnej oddziałowej.
Często padają zarzuty, że „standaryzacja w zatrudnieniu obowiązuje tylko przy zwalnianiu”, a wiele rozwiązań w zatrudnianiu i wynagradzaniu jest niezgodnych z przepisami prawa pracy ( różna płaca zasadnicza na tym samym stanowisku pracy) oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy ( np. wnoszenie ciężkich garnków na pierwsze piętro).
Szanowny Panie Prezydencie
Szanowny Panie Przewodniczący
Szanowni Radni
Związek Nauczycielstwa Polskiego dobrze rozumie trudną sytuację finansową zarówno w naszej gminie jak i w całym kraju. Nie można jednak przechodzić obojętnie obok fatalnej sytuacji materialnej pracowników administracji i obsługi i obciążać grupę najniżej zarabiającą skutkami kryzysu.
Wyrażamy opinię, że w czasie kryzysu gospodarczego w pierwszej kolejności należy zadbać o warunki socjalne mieszkańców wspólnoty samorządowej oraz szukać takich rozwiązań, które nie pogłębią i tak trudnej sytuacji materialnej pracowników, stąd nie ma przyzwolenia ze strony członków ZNP na całkowity brak podwyżek lub ograniczanie jej do podnoszenia najniższej płacy zasadniczej.
W imieniu członków Związku Nauczycielstwa Polskiego apeluję do Wszystkich Samorządowców Miasta Rybnika o wypracowanie zmian w polityce płacowej dla tej grupy pracowników samorządowych i podjęcie decyzji w sprawie :
- zaplanowania na rok 2014 10% podwyżki płacy zasadniczej,
- weryfikacji i modyfikacji standardów zatrudnienia przy jednoczesnym urealnieniu obowiązków pracowniczych na poszczególnych stanowiskach,
- przyjęciu zasady corocznej waloryzacji płacy zasadniczej o stopień inflacji,
- przeanalizowanie dodatków funkcyjnych dla sekretarza szkoły, kierownika gospodarczego oraz głównych księgowych (od ilości oddziałów, wielkości zespołu).
- stworzenie funduszu na wspieranie rozwoju zawodowego i zdobywanie nowych kwalifikacji dla pracowników niepedagogicznych (księgowych, intendentów, itd.) na wzór funduszu na doskonalenie zawodowe nauczycieli.
Z wyrazami szacunku