Sejmowe komisje o sprawach nauczycieli – specjalistów i logopedów
10 maja 2023
9 maja 2023 r. nasze przedstawicielki – Katarzyna Bekier i Edyta Książek uczestniczyły w pracach sejmowych komisji zajmujących się sprawami nauczycieli – specjalistów, w tym także nauczycieli logopedów.
Katarzyna Bekier, Oddział ZNP w Pabianicach, brała udział w posiedzeniu sejmowej Komisji Zdrowia, która była poświęcona nowej ustawie o niektórych zawodach medycznych. W trakcie posiedzenia zapowiedziano wniesienie poprawki wyłączającej logopedów z listy zawodów medycznych (to postulat logopedów)!
– Nikogo na siłę uszczęśliwiać nie chcemy. Mój klub wniósł poprawkę wyłączającą logopedów z ustawy – zadeklarował przewodniczący sejmowej Komisji Zdrowia Tomasz Latos. Celem wniesionego przez rząd projektu jest – jak wskazano w uzasadnieniu – uregulowanie warunków i zasad wykonywania zawodów medycznych, które dotychczas nie były objęte regulacjami ustawowymi.
Natomiast Edyta Książek, członek ZG ZNP uczestniczyła w posiedzeniu „Podkomisji stałej do spraw jakości kształcenia i wychowania”, podczas której przedstawiła parlamentarzystom „Informację na temat wyników badania ankietowego w sprawie warunków pracy nauczycieli specjalistów” przeprowadzonego przez ZNP.
Związek Nauczycielstwa Polskiego przeprowadził badanie ankietowe ws. warunków pracy tych nauczycieli. Badanie zrealizowano na reprezentatywnej próbie badawczej.
Naszym celem było zdiagnozowanie aktualnej sytuacji i skali problemów występujących wśród tej grupy nauczycieli. Wyniki badania zostały przekazane sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Ministrowi Edukacji i Nauki.
Pytania zawarte w kwestionariuszu ankiety dotyczyły między innymi wymiaru zatrudnienia, czasu pracy, dostępności doskonalenia, wyposażenia w narzędzia do przeprowadzania badań diagnostycznych. Zwróciliśmy się o wskazanie źródeł najczęściej występujących problemów. Ponadto, ankietowani mieli możliwość zgłoszenia własnych spostrzeżeń i uwag.
Analiza wyników badania ujawnia braki w zatrudnieniu nauczycieli specjalistów.
W 21,7% szkół i placówek nie zatrudniono pedagoga, 30,7% – pedagoga specjalnego, 32,9% – psychologa, 33,1 – logopedy i 65% – terapeuty pedagogicznego.
Zatrudnienie na ww. stanowiskach, uwzględniające wymiar zatrudnienia (pełny/niepełny), kształtuje się w następujący sposób:
- pedagog – 56,8% pełny wymiar / 21,5% niepełny wymiar,
- pedagog specjalny – 22,5% pełny wymiar / 46,8% niepełny wymiar,
- psycholog – 29,6% pełny wymiar / 37,5% niepełny wymiar,
- logopeda – 30,9% pełny wymiar / 36% niepełny wymiar,
- terapeuta pedagogiczny – 13,1% pełny wymiar / 21,9% niepełny wymiar.
60% proc. uczestników badania wskazało, że zwiększył się ich zakres zadań realizowanych poza pensum. Ponadto, wykonywane zadania przekraczają tygodniową normę czasu pracy (40 godzin) – tak odpowiedziało 49,4% respondentów.
W przypadku pedagogów specjalnych należy zwrócić szczególną uwagę na wymiar zajęć rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych i socjoterapeutycznych realizowanych przez tych nauczycieli w ramach pensum. Zajęcia te realizowane są często w wymiarze powyżej 10 godzin tygodniowo (również w sytuacji zatrudnienia w niepełnym wymiarze), co prowadzi do sytuacji, że nauczyciele ci przekraczają obowiązujące normy czasu pracy, z uwagi na wykonywanie szeregu innych zadań i czasochłonnych czynności (np. związanych z prowadzeniem dokumentacji) do czego obligują ich przepisy prawa.
Szkoły i placówki nie są wyposażone w narzędzia do przeprowadzania badań diagnostycznych dzieci i młodzieży – potwierdza to aż 72,6% badanych.
65,3% nauczycieli specjalistów uczestniczących w badaniu nie ma dostępu do pomocy metodycznej, a 20,1% stwierdziło brak możliwości skorzystania z bezpłatnych form doskonalenia zawodowego.
Według respondentów źródłem problemów występujących w ich pracy zawodowej jest:
- duża liczba tworzonych dokumentów – zbyt obszerne procedury biurokratyczne (83,2% respondentów),
- niedostateczne wyposażenie w specjalistyczny sprzęt (58% respondentów),
- zbyt mała liczba zatrudnionych w szkole specjalistów (33,7% respondentów),
- niedostateczna współpraca z rodzicami uczniów wymagających szczególnej pomocy (32,9% respondentów),
- mała dostępność do bezpłatnych form doskonalenia zawodowego (30,2% respondentów),
- brak wsparcie metodycznego (29,1% respondentów),
- niedostateczna współpraca z innymi nauczycielami (17,4% respondentów),
- brak wsparcia ze strony nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez dyrektora szkoły/placówki (14,35% respondentów),
- brak wsparcia ze strony nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez kuratora oświaty (12,6% respondentów).
Ponadto, zgłoszone przez respondentów problemy dotyczyły m. in.:
- niskich płac,
- zastępstw za nieobecnych nauczycieli (bezpłatnych), ich duża liczba uniemożliwia realizację własnych zadań,
- zbyt dużego obciążenia obowiązkami,
- braku gabinetów do prowadzenia zajęć,
- wykorzystywania prywatnego sprzętu do pracy zawodowej,
- niskiej jakości szkolnych komputerów i problemów z internetem,
- braku dostępności specjalistów, konsultacji lekarskich, superwizji zewnętrznej,
- pracy z dziećmi obcojęzycznymi,
- łączenia w grupy uczniów z różnymi rodzajami dysfunkcji, na zajęciach specjalistycznych (brak środków finansowych),
- zbyt dużej liczebność klas,
- zbyt dużej liczebność grup podczas realizacji zajęć specjalistycznych – w grupach są uczniowie z różnymi deficytami rozwojowymi,
- trudności w zapewnieniu właściwej realizacji zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w sytuacji dowożenia uczniów,
- wzrostu sytuacji stresogennych.
Wnioski z badania ZNP:
1. Konieczność zwiększenia zatrudnienia nauczycieli specjalistów i monitorowanie sytuacji w tym zakresie (zatrudnienie powinno być adekwatne do potrzeb)
2. Stworzenie możliwości elastycznego zatrudniania nauczycieli specjalistów w ramach ustawowych norm zatrudniania
3. Położenie większego nacisku na indywidualizację pracy z uczniem
4. Poprawa warunków pracy nauczycieli specjalistów, w tym stworzenie odpowiednich warunków umożliwiających prowadzenie indywidualnych oddziaływań terapeutycznych
5. Zwiększenie nakładów finansowych przeznaczonych na wyposażenie szkół i placówek w narzędzia diagnostyczne i specjalistyczny sprzęt – także komputerowy
6. Wyeliminowanie nieprawidłowości związanych z przekraczaniem norm czasu pracy
7. Weryfikacja zakresu zadań realizowanych przez nauczycieli specjalistów
8. Zwiększenie zatrudnienia nauczycieli metodyków i możliwości korzystania przez nauczycieli specjalistów z bezpłatnych form doskonalenia zawodowego
9. Większe wsparcie ze strony nadzoru pedagogicznego
10. Podjęcie przez Ministerstwo Edukacji i Nauki zdecydowanych działań w zakresie odbiurokratyzowania pracy szkoły, w tym pracy nauczycieli specjalistów